International Greek Language Day - February 9, 2019

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Κ Ε Ν Τ Ρ Ο  Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Σ Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

Με αφορμή την «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας» στις 9 Φεβρουαρίου 2019 Την ελληνική γλώσσα αξίζει κανείς και να τη μάθει και να την αγαπήσει. Και για τις αρετές της, αλλά κυρίως διότι έχει εκφράσει έναν μεγάλο πολιτισμό, ο οποίος στην αρχή της μακράς διάρκειάς του διαμόρφωσε και κωδικοποίησε την πρώτη και καταστατική στρώση του ανώτερου λεξιλογίου και του εννοιολογίου του δυτικού πολιτισμού, και που δεν έπαψε έκτοτε, σε όλη την ιστορική συνέχειά του, να ζυμώνεται με τις μεγάλες ιστορικές στιγμές της Ανατολής και της Δύσης. Αξίζει όντως να τιμάται μια γλώσσα πολύτιμη ως παρακαταθήκη για τη Δύση και αναντικατάστατη ως θεμέλιο για την εθνική ταυτότητα του ελληνισμού.

Για να αγαπήσεις όμως πρέπει να γνωρίσεις. Να γνωρίσεις πάνω απ’ όλα τους δόκιμους συγγραφείς που έγραψαν στη γλώσσα αυτή. Στο ερώτημα πώς θα γίνει τούτο δεν υπάρχει πιο δοκιμασμένη απάντηση από τη συγκρότηση Αναγνωστικών Κύκλων: φίλοι, συμμαθητές, ή συμφοιτητές συνέρχονται, σε μικρές ομάδες ανά μία ή δύο εβδομάδες για ένα δίωρο ή τρίωρο σε φιλικό σπίτι, και διαβάζουν κείμενα συγγραφέων της επιλογής τους.

Ένας διαβάζει, και οι λοιποί παρακολουθούν με το κείμενο ανά χείρας. Για έργα, μάλιστα, ξενόγλωσσων λογοτεχνιών (ή και της αρχαίας ελληνικής γραμματείας), συνηθίζεται σε φανατικούς κύκλους και η πρακτική ο αναγνώστης να διαβάζει από μια μετάφραση, και οι συναναγνώστες να παρακολουθούν από το πρωτότυπο! Δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, απαραίτητο να ακολουθεί συζήτηση ή σχολιασμός των κειμένων. Προέχει η γνωριμία με τα αναγνώσματα. Αυτό είναι το καίριο. Με την ανάγνωση το στατικό οπτικό σήμα μετατρέπεται σε παλλόμενο άκουσμα, και από το αφτί εισχωρεί στην καρδιά και στο μυαλό. Εξού και η από στήθους εκμάθηση στα γαλλικά ονομάζεται par coeur και στα αγγλικά by heart! Αν για την εκμάθηση μιας γλώσσας δεν υπήρξε ποτέ καλύτερο στήριγμα από το αφτί, πάλι το αφτί αποδεικνύεται ο καταλύτης για τη μετατροπή ενός κειμένου σε σώμα και αίμα πολιτισμού. Έτσι μπαίνει η ελληνική λογοτεχνία στο κυκλοφοριακό σύστημα της σύγχρονης εποχής.

Η πρακτική των αναγνωστικών κύκλων έρχεται από την ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα, και συνεχίζεται με διάφορες μορφές ως και τη νεότερη εποχή. Στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο. Με μαθητές, φοιτητές, δασκάλους. Με το νεότερο ακαδημαϊκό προσωπικό, συχνά μαζεμένο στο σπίτι του καθηγητή. Συχνά ο βίος τέτοιων κύκλων κρατούσε χρόνια ολόκληρα, και οι αναγνώσεις, που οργάνωναν όμιλοι φίλων στις έδρες ελληνικών σπουδών, κάλυπταν ολόκληρες μικρές βιβλιοθήκες. Την εμπειρία την αγάπησαν και σπουδαίοι σύγχρονοι συγγραφείς –κάποτε σε τέτοιους κύκλους διάβαζαν και δικά τους έργα εν προόδω-- και την καταξίωσαν αφοσιωμένοι φιλόλογοι, φιλόσοφοι και μεταφραστές. Δεν είναι δύσκολη υπόθεση η ίδρυση αναγνωστικών ομίλων από θιασώτες της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας, η αδιάκοπη όμως λειτουργία τους στο όνομα μορφών των ελληνικών γραμμάτων που θαυμάζουμε απαιτεί πίστη και αφοσίωση όχι συνηθισμένες. Για την ανάγνωση στην αρχαιότητα πάντως δεν θα βρεθεί εμβληματικότερη μορφή από τον Αριστοτέλη --αυτόν που ο Πλάτων ονόμαζε «ο αναγνώστης».

MINISTRY OF EDUCATION, RESEARCH AND RELIGIOUS AFFAIRS

C E N T R E  F O R  T H E  G R E E K  L A N G U A G E

PRESIDENT: J. N. KAZAZIS

On the occasion of “International Greek Language Day” on February 9, 2019 The Greek language deserves to be learned and loved; for its virtues, but mainly because it has been the means of expression of a great civilization. A civilization, which, at the beginning of its long duration, shaped and codified the first and statutory layer of the higher vocabulary and concepts of Western civilization, and which ever since, in all its historical continuity, has not stopped evolving alongside the important historical moments of East and West. The Greek language deserves to be honored both because it is a valuable legacy for the Western world and because it is irreplaceable as the foundation of the Hellenic national identity.

To love something, however, means to come to know it. To come to know, first of all, acknowledged writers who have written in this language. The best tried and true way to do this is through Reading Circles: friends, classmates, fellow students meet at a friend’s house, in small groups, every one or two weeks, for a few hours, and read texts written by writers of their choice. One person reads out loud, and the others follow the text they also hold in their hands. For works of a foreign language literature (or Ancient Greek literature), some

circles of fanatical readers will even pursue the practice where the reader reads from a translation and the others follow from the original text! It is not at all necessary that the reading be followed by a discussion or analysis of the texts. What is more important is getting to know the texts. This is the crucial part. By the act of reading, the static visual signal becomes a vibrating oral signal, and through the ear enters the hearts and minds. Thus, when someone learns a text verbatim, it is called by heart, or in French par cœur. If there has never been a better helper than the ear to learn a foreign language, the ear once again proves to be the catalyst that helps transform a text into the flesh and blood of a culture. This is how Greek literature enters the circulatory system of the modern era.

The practice of Reading Circles originates from Greco-Roman antiquity, and has continued in various forms until modern times: in school and at university; with pupils, students and teachers; with younger academic personnel, often meeting at the professor’s place. Such Circles often had very long life spans, and the readings, organized by groups of friends at the chairs of Greek studies, covered the entirety of small libraries. This experience was established by devoted philologists, philosophers, and translators; it has been treasured by great modern writers, who at times read their own works in progress there. It is not difficult for enthusiasts of the Greek language and literature to create reading circles; it takes, however, an unusual degree of loyalty and devotion to ensure their continuous functioning in the name of the figures of Greek literature we admire. As for reading in Antiquity, the most emblematic figure to be found is none other than Aristotle—whom Plato called “the Reader.”